Europejskie Stowarzyszenie Szkół Planowania Przestrzennego (Association of European Schools of Planning – AESOP) jest jedyną reprezentacją szkół planistycznych w Europie. AESOP powstał w 1987 roku w Belgii jako międzynarodowy związek o charakterze naukowym, artystycznym i edukacyjnym. Obecnie zrzesza ponad 150 członków i w tym roku obchodzi 30-sto lecie swojej działalności (AESOP).
Jednym z głównych działań Stowarzyszenia jest doroczny kongres poruszający kwestie europejskich, krajowych, regionalnych i lokalnych planów przestrzennych. Tegoroczna, jubileuszowa edycja konferencji odbyła się pod tytułem “SPACES OF DIALOG FOR PLACES OF DIGNITY: Fostering the European Dimension of Planning”. Reprezentantki Koła Naukowego Gospodarki Przestrzennej: Ania Jachimowicz, Kasia Goch oraz Zuza Kunert miały okazję nie tylko wziąć udział w wydarzeniu, ale również zaprezentować aktualne wyniki prac badawczych.
Tegoroczny Kongres odbył się w dniach 11-14 lipca 2017 r. na Uniwersytecie Lizbońskim. W całym wydarzeniu brało udział niemal 1000 przedstawicieli świata nauki z całego świata. Odbyło się 844 prezentacji w 21 sesjach, podzielonych na bloki. Konferencję rozpoczęły i zakończyły wystąpienia specjalnych gości w formie wykładów o przyszłości planowania przestrzennego. Poza tradycyjnymi w formie seminariami odbyły się także warsztaty, debaty przy okrągłym stole, wycieczki po Lizbonie z przewodnikiem, a także nieformalne części kongresu, czyli kolacja powitalna na świeżym powietrzu oraz impreza urodzinowa na plaży.
Przestrzenie publiczne w Lizbonie – miejsce dla wszystkich uczestników ruchu drogowego, roślin, handlu, światła i wentylacji
Spośród gości honorowych kongresu szczególnie zapadło w pamięć wystąpienie byłej przewodniczącej Stowarzyszenia, prof. Simin Davoudi z Uniwersytetu Newcastle, pod enigmatycznym tytułem “Spatial Imaginaires”. Prof. Davoudi zderzyła ze sobą idee Marksa i Sartre’a o negującej lub sprawczej sile fantazji, po czym postawiła odważną tezę: “bez wyobraźni nie ma wolności”. Tezy tej broniła przechodząc od koncepcji wizjonerów indywidualistów (Howard, Le Corbusier, Wright) poprzez zbiorową wyobraźnię ludzkości w pierwszej połowie XX wieku (Hegel, Durkheim) aż do idei współczesnych społecznych wyobraźni (Taylor, Bordieu), tym ostatnim zarzucając brak odniesienia do nowych technologii oraz odniesienia do miejsca, w jakim wyobraźnie te powstają.
Wykład prof. Simine Davoudi
Miasta nie chcą być dłużej odporne
Kolejnym mówcą był José Viegas, Sekretarz Generalny Międzynarodowego Forum Transportu OECD, z wystąpieniem ujmującym plany mobilności jako narzędzie w walce o sprawiedliwość społeczną. Viegas zauważył, że wzrost urbanizacji i mobilności jest zjawiskiem występującym na całym świecie i ma podobne konsekwencje: korki drogowe, niska dostępność transportu zbiorowego, problemy z jakością powietrza lub z bezpieczeństwem ruchu drogowego. Podkreślił jednak różnice w barierach, jakie napotykają kraje przy rozwiązywaniu wspomnianych kwestii. Dla krajów rozwiniętych jest to istniejąca i widoczna w tkance miast nadrzędność pojazdów indywidualnych. Natomiast w krajach rozwijających się są to aspiracje ludności, dążącej do podwyższenia swojego statusu społecznego, czego przejawem jest posiadanie własnego samochodu. Bazując na tym, Viegas zaproponował nowe podejście w planowaniu transportu, oparte na zapewnieniu dostępności do środków komunikacji zbiorowej oraz na nowej, nieuchronnie zbliżającej się technologii – autonomicznych pojazdach. Koncepcja OECD opiera się na trzech filarach:
1/ współdzielonej mobilności – czyli dzielenia przejazdu z innymi pasażerami, w trakcie jazdy taksówką na żądanie lub taksówką autonomiczną;
3/ oraz zrównoważonym planowaniu urbanistycznym.
Wykład José Viegasa o nadchodzącej rewolucji transportowej
Future is now!
Po wystąpieniach gości specjalnych rozpoczęły się sesje tematyczne. Obejmowały one szereg tematów teoretycznych i wdrożeniowych związanych z gospodarowaniem przestrzenią. Wszystkie sesje miały jedną część wspólną, czyli poszukiwanie przestrzeni do dialogu o godności ludzkiej.
Wystąpienie Zuzy Kunert „Analysis of the Air Flow Performance in Warsaw in Years 2002-2016”
Reprezentantki KNGP przedstawiły wyniki ostatnich prac naszego Koła. Zuza Kunert wprowadziła słuchaczy w problematykę jakości powietrza oraz wentylacji Warszawy, zaś Kasia Goch wygłosiła prezentację dotyczącą dostępności czasowej transportu zbiorowego. Ania Jachimowicz, absolwentka Wydziału Geodezji i Kartografii, obecnie doktorantka na Wydziale Architektury PW, przedstawiła część własnych prac badawczych, dotyczących analiz chłonności terenu. Wszystkie prace wyróżniały się zastosowaniem technologii GIS w planowaniu przestrzennym i spotkały się z zainteresowaniem słuchaczy.
Wystąpienie Kasi Goch „Analysis of Dynamic Public Transit Accessibility in Warsaw”
Każdy dzień kongresu był zróżnicowany pod względem programu i wydarzeń. Szczególnie w pamięci zapadły sesje organizowane w interaktywny sposób, włączające słuchaczy w poszukiwanie odpowiedzi na postawione przez prelegentów pytania badawcze. Były one przeprowadzone w formie pracy w grupach, obrad przy okrągłym stole lub otwartej dyskusji. Ta forma współpracy dobrze obrazowała nadrzędny cel kongresu, którym jest nie tylko informowanie o bieżących wydarzeniach w środowisku planistycznym, ale nawiązywanie międzyuczelnianych kontaktów oraz wymiana myśli wśród braci akademickiej.
Zasady sesji interaktywnej
Kongres zwieńczyła sesja zamykająca z udziałem Viriato Soromenho-Marquesa z Uniwersytetu Lizbońskiego oraz Joan Closa, katalońskiego polityka, dyrektora wykonawczego UN-HABITAT i podsekretarza generalnego ONZ. Obaj mówcy przedstawili podobny pogląd dotyczący miast, jako źródeł dobrobytu ale również największego obecnie zagrożenia. Pomimo globalnie obowiązujących zasad zrównoważonej urbanistyki wciąż zwiększa się powierzchnia slumsów, zwiększa się zjawisko urban sprawl i zmniejsza się powierzchnia niezbędnych do funkcjonowania powierzchni technicznych oraz efektywność wdrażanych planów przestrzennych. Co więcej, stoimy w obliczu katastrofy ekologicznej, zaś miasta są jednym z głównych emitorów gazów cieplarnianych, a w rezultacie katalizatorem efektu cieplarnianego. Ofiarą oraz świadectwem tych procesów może być kraj Kiribati, który w nieodległej przyszłości znajdzie się pod wodą (“My country will be underwater soon”).
Wykład Joan Closa, katalońskiego polityka, dyrektora wykonawczego UN-HABITAT i podsekretarza generalnego ONZ
Prelegenci dostrzegli jednak jasne strony kryzysu, jako motywatację do ukierunkowania siły politycznej oraz do mocniejszej współpracy pomiędzy miastami, będącymi motorem postępujących zmian. Jednak, cytując Ghandiego, “prędkość tych zmian jest bez znaczenia, jeśli postępują w niewłaściwym kierunku”, a kierunek ten, co zaznaczył Joan Closa, powinien być obecnie “do wewnątrz”, poprzez:
1/ zaplanowany rozwój,
2/ zaplanowane wypełnianie tkanki miejskiej,
3/ rewaloryzację zabudowy miejskiej.
Potrzebujemy skoordynowanych działań planistycznych!
Wraz z tymi wystąpieniami zakończył się jubileuszowy Kongres Europejskiego Stowarzyszenia Szkół Planowania Przestrzennego. Było to niezwykle cenne doświadczenie, pozwalające zapoznać się z pracami i kierunkiem rozwoju na uczelniach z całego świata. Mogłyśmy poznać metody urbanistyczne łączące nacje na przykładzie podzielonego wojną domową Kosowa; plany mobilności uwzględniające pojazdy autonomiczne, metody badania zdolności poruszania się w przestrzeni miejskiej, wykorzystanie Big Data w analizach demograficznych i środowiskowych, problemy z dostępem do jedzenia w Rzymie (food poverty), bądź też nowe metody wizualizacji danych i wiele innych. Dziękujemy za możliwość uczestniczenia w tym wydarzeniu i każdemu studentowi gospodarki przestrzennej z całego serca polecamy udział w najbliższym, odbywającym się w Göteborgu, Kongresie Szkół Planowania Przestrzennego!
